روشهای ریختهگری طلا
از دیرباز انسان با ریختن مذاب فلزات درون قالب، اقدام به ساخت قطعاتی مثل جواهرات میکرده است. امروزه بیشتر جواهرات از طلا ساخته میشود، چرا که این فلزات خصوصیات ظاهری و فیزیکی خاصی دارد که باعث میشود برای ساخت جواهرات و زیورآلات ایدهآل باشد. نکتهای که در ساخت جواهرات طلا وجود دارد این است که این جواهرات هنوز هم مثل گذشته با ریختهگری مذاب درون قالب ساخته میشوند. روشهای مختلفی برای ریختهگری طلا وجود دارد که در این مطلب قصد کردهایم که به تعدادی از این روش ها بپردازیم.
ریختهگری طلا با استفاده از موم
ریختهگری طلا با موم، یک روش بسیار قدیمی است که از گذشته توسط انسان استفاده میشده است. در این روش ابتدا مدل جواهر مثلا مدل یک انگشتر، با موم ساخته میشود، سپس مدل مومی در ماسه ریختهگری یا گچی که تحمل حرارت بالا را داشته باشد، قرار میگیرد و قسمتی نیز برای ریختن مذابطلا، در ماسه تعبیه میشود. پساز آن مذاب طلا به درون قالب ریخته میشود تا مذاب موم را بسوزاند و خود جایگزین مدل مومی شود. سپس مذاب سرد میشود و به این صورت جواهر به شکل مدل اولیه که از موم ساخته شده بود، در میآید. در پایان جواهر ساخته شده باید پولیش و صیغل داده شود و حتی آبکاری گردد تا بتوان آن را به بازار عرضه کرد. با روش ریختهگری مومی میتوان با هزینه پایین و مدت زمان کمی تعداد بالایی از جواهرات با کیفیت و زیبا را تولید نمود.
مومهایی که در ریختهگری طلا استفاده میشوند
در ریختهگری طلا از موم های معدنی مانند موتتان یا مصنوعی مثل کریستالاین و پلیاتیلن استفاده میشود. مهم است که این مومها از کیفیت بالایی برخوردار باشند تا شکلی که به خود میگیرند را حفظ کنند و در زمان مذابریزی نیز بهطور کامل بسوزند و از خود خاکستر بهجای نگذارند. بهطور کلی میتوان گفت که یک موم باکیفیت و مناسب برای ریختهگری طلا باید خصوصیات زیر را دارا باشند:
1- نقطه ذوب پایینی در حدود 65 درجه سانتی گراد داشته باشد.
2- وقتی که ذوب میشود، مذاب موم رقیق باشد و به راحتی جریان پیدا کند تا فرآیند مدلسازی سادهتر شود.
3- مذاب یک موم با کیفیت باید به راحتی سرد و سخت و یا ذوب شود.
4- انعطاف پذیر باشد.
ریخته گری طلا به روش ماسهای
ریختهگری طلا به روش ماسهای نیز یک روش قدیمی است. در این روش مدلهای مومی کاربردی ندارند و فقط از ماسه ریختهگری استفاده میشود. روش کار به این صورت است که مدل جواهر را در ماسه در میآورند و بعد قسمتهایی را برای ورود و حتی خروج مذابطلا در قالب ماسهای تعبیه میکنند و سپس مذاب را درون قالب میریزند. البته روش ماسهای به دلیل ماهیت خود بیشتر برای ساخت مدالها و سکهها به کار میرود و کمتر برای جواهراتی مثل انگشتر و النگو استفاده میشود.
پرینت سهبعدی طلا
ریختهگری طلا به روش پرینت سهبعدی، برخلاف دو روش قبلی، یک روش جدید و امروزی است. در این روش نیازی نیست که مدل با دست طراحی شود بلکه همهی فرآیند مدلسازی توسط کامپیوتر و پرینتر سه بعدی انجام میشود. البته به این معنی نیست که هیچ دانشی برای ساخت مدل جواهر نیاز نباشد، اتفاقا برعکس به مهارتهای جدیدتری نیاز است تا بتوان مدل را طراحی کرد و طرح را به پرینتر سه بعدی داد. پس از این که طرح به پرینتر سهبعدی داده شد، پرینتر مواد پلیمری که از پلیمرهای خاصی ساخته شده اند، اقدام به ساخت و به اصطلاح پرینت مدل میکنند. پس از این که پرینت سهبعدی مدل جواهر تمام شد، مدل را از پرینتر بیرون میآورند و آن را در قالب ماسهای قرار میدهند. سپس مطابق روشی که در قیمت ریختهگری با موم گفته شد؛ طلا را ریختهگری مینمایند تا جواهر طلا تولید شود.
مزیتهای روش پرینت سهبعدی طلا
1- با این روش امکان ساخت جواهراتی با کیفیتی بالا و ظاهری زیباتر نسبت به روشهای دیگر فراهم است.
2- با روش پرینت سهبعدی میتوان طرحهای پیچیده را مدل سازی کرد.
3- دقت و سرعت پرینتر های سهبعدی بسیار بالاتر است.
روش سانتریفیوژ طلا (ریختهگری گریز از مرکز)
در این روش مذاب با دستگاه سانتریفیوژ در شرایط خلاء (وکیوم) به داخل قالب ریخته میشود. نکتهای که در این روش وجود دارد این است که باید فرد دارای تجربه و مهارت بالایی برخوردار باشد چرا که سرعت سانتریفیوژ نقش مهمی را در ریختهگری طلا ایفا میکند. در واقع اگر سرعت دستگاه بالا باشد، مذاب طلا ممنکن است از دستگاه بیرون بریزد، واگر سرعت پایین باشد، مذاب بهطور کامل قالب را پر نمیکند و طلا قبل از پرکردن قالب سخت و سفت میشود.
ریختهگری به روش القایی
این روش توسط ماشین القایی و گاز آرگون انجام میشود. در این روش سیلندر در داخل ماشین القایی و دربوته ذوب قرار داده میشود سپس طلای جامد را درون بوته ماشین قرار میدهند و درب آن را میبندند تا ماشین در چند دقیقه طلا را ذوب کند. پس از ذوب به کمک گاز آرگونی که ت.سط ماشین مکش شده، عملیات تزریق فلز به داخل سیلندر در شرایط خلاء انجام میشود.