گوهرشناسی (Gemology) به چه معناست؟
گوهرشناسی یا سنگ شناسی، علمی است که با سنگهای قیمتی طبیعی و مصنوعی سر و کار دارد. گوهر شناسی که با عنوان زمین شناسی نیز شناخته می‌شود، شاخه‌ای از کانی‌شناسی محسوب می‌شود. برخی از جواهرات گران قیمت و بسیاری از جواهراتی که قیمت چندانی ندارند، از نظر جواهرشناسان آکادمیک و برای شناسایی و ارزیابی به عنوان سنگهای قیمتی واجد شرایط هستند. در این مقاله، قصد داریم به این موضوع که گوهرشناسی (Gemology) به چه معناست و به تاریخچه آن، بپردازیم. با ما همراه باشید.
تاریخچه گوهرشناسی
آموزش اولیه در زمین شناسی برای جواهرات و گوهرشناسی از قرن نوزدهم میلادی آغاز شد، اما اولین مدارک تحصیلی برای گوهرشناسی، پس از آن اعطا شد که انجمن ملی طلافروشان انگلیس (NAG) در سال ۱۹۰۸ کمیته‌ای را برای این منظور ( کمیته گوهرشناسی ) ایجاد کرد. انجمن گوهرشناسی انگلستان که با عنوان Gem-A نیز شناخته می‌شود، هم‌اکنون یک موسسه خیریه آموزشی با مجوز معتبر است که دوره‌های خود را در سراسر جهان ارائه و تدریس می‌کند.
اولین فارغ التحصیل دوره دیپلم Gem-A، در سال ۱۹۲۹، رابرت شیپلی بود که بعداً موسسه سنگ شناسی آمریکا و انجمن جواهرات آمریکایی را تاسیس کرد. در حال حاضر، چندین مدرسه حرفه‌ای و انجمن‌های سنگ شناسی و برنامه‌های صدور گواهینامه در سراسر جهان وجود دارد. اولین آزمایشگاه گوهرشناسی در خدمت تجارت جواهرات در سال ۱۹۲۵ در لندن تاسیس شد.
این امر ناشی از هجوم “مروارید کشت شده” تازه توسعه یافته و پیشرفت در تولید یاقوت کبود است. امروزه، آزمایشگاه‌های گوهرشناسی متعددی در سراسر جهان وجود دارد که نیاز به تجهیزات و تجربه پیشرفته‌تر برای شناسایی چالش‌های جدید دارند. مانند: معالجه سنگهای قیمتی، مصنوعات و سایر مواد جدید.
عوامل اصلی در ارزش‌گذاری سنگ‌ها در گوهرشناسی
قضاوت تخصصی در مورد ارزش گذاری سنگ‌ها، اغلب کار دشواری است و تجزیه و تحلیل و تخمین در تجارت سنگهای قیمتی معمولاً باید در مکان‌های مخصوص انجام شود. سنگ شناسان حرفه‌ای و خریداران سنگهای قیمتی، معمولاً از آزمایشگاه‌های همراه استفاده می‌کنند و کلیه ابزارهای لازم را حتی در سفر برای گوهرشناسی به همراه دارند. آزمایشگاه‌های به اصطلاح مسافرتی، به قدری تجهیز هستند که می‌توانند جدای از زیرساخت‌ها فعالیت کنند.
آن‌ها همچنین برای سفرهای زمین شناسی، مناسب هستند. سنگهای قیمتی، اساساً بر اساس ساختار کریستالی، گرانش خاص، ضریب شکست و سایر خصوصیات نوری، مانند چند رنگ نمایی دسته بندی می‌شوند. خاصیت فیزیکی “سختی” نیز توسط مقیاس غیر خطی محکم بودن سختی معدنی سنگ تعریف می‌شود. سنگ شناسان در هنگام ارزیابی سنگهای قیمتی بریده و صیقلی شده، این عوامل را مطالعه می‌کنند: مطالعه میکروسکوپی گوهرشناسی و مطالعه ساختار داخلی سنگ‌ها که مصنوعی، طبیعی و یا ترکیبی بودن یک جواهر را تعیین می‌کند.
یک گوهرشناس با تجزیه و تحلیل طیف سنجی سنگهای قیمتی بریده شده، می‌تواند به ساختار اتمی سنگ پی ببرد و منشأ آن را شناسایی کند که این، یک عامل اصلی در ارزش گذاری یک سنگ قیمتی می‌باشد. لازم به ذکر است، سنگ شناسان، ساختار خارجی سنگ را در زمانی که سنگهای قیمتی در حالت خشن قرار دارند، مورد مطالعه قرار می‌دهند.
ابزارهای گوهرشناسی
متخصصان گوهرشناسی از ابزارها و تجهیزات متنوعی استفاده می‌کنند که آزمایشات دقیق را برای شناسایی سنگهای قیمتی با استفاده از خصوصیات و خصوصیات خاص آن انجام می‌دهند.
این ابزار عبارتند از:
- Corrected 10× loupe
- میکروسکوپ
- شکست سنج
- فیلتر قطبی
- ذره بین
- قطب سنج نور
- Optic figure sphere
- دایکروسکوپ
- دستگاه طیف سنجی دستی یا رومیزی
- قلم
- موچین یا قیچی
- فیلتر رنگ
- لامپ ماوراء بنفش
تفاوت مروارید اصل و پرورشی
همان طور که احتمالا از عنوان این مقاله متوجه شدید قصد داریم در این مطلب شما را با چند روش جالب برای شناسایی تفاوت مروارید اصل و پرورشی آشنا کنیم. در ابتدا باید اشاره کنیم که از جمله منابع بزرگ و اصلی استخراج مروارید در دنیا، خلیج فارس می‌باشد که از نظر کیفیت مروارید و زیبایی و درخشنگی آن مورد توجه فعالان این حوزه قرار گرفته است و استفاده از دخالت انسانی برای تولید مروارید اولین بار توسط چینی‌ها صورت گرفته است.
مروارید اصل و پرورشی
مروارید اصل به مرواریدی گفته می‌شود که انسان دخالتی در تولید آن نداشته است و در عوض همان طور که از نام مروارید پرورشی بر می‌آید، این توپک سفید و محبوب با ایجاد شرایط خاص به وجود می‌آیند.
فرآیند پرورش مروارید
در این روش متخصصان با استفاده از حلزون‌های صدف‌دار، قطعه‌هایی از گوشت نرم‌تنان یا حتی صدف را در داخل صدف حلزون قرار می‌دهند و بدین ترتیب با تحریک آن به عنوان جسم خارجی موجب تشکیل مروارید پرورشی می‌شوند. مدت زمان تولید مروارید در این روش بین ۱۸ تا ۳۶ ماه بوده است و وزن مرواریدها بر اساس میزان هسته‌ای که قبلا برای پرورش آن استفاده شده متفاوت می‌باشد.
تفاوت مروارید اصل و پرورشی
همواره راهنمایی از یک متخصص بهترین و مطمئن ترین راه برای تشخیص مروارید اصل از پرورشی می‌باشد ولی شما می‌توانید با چند روش ساده تا حدودی از نوع مرواریدهای زیورآلات خود مطمئن شوید.
مروارید پرورشی مروارید بی نقص!!!
به دقت به مروارید هایتان نگاه کنید. اگر همه آن‌ها یک شکل هستند و از نظر اندازه و درشتی و البته صافی آن‌ها خیلی راضی هستید باید در کمال تعجب به شما بگوییم که به پرورشی بودن آن‌ها شک کنید! بله… مروارید طبیعی از سطح ظاهری کم قرینه تری برخوردار است و در یک سایز مشخص برخوردار نیست.
مروارید اصل زیر ذره‌بین
مروارید خود را زیر ذره بین با قدرت ۵ تا ۱۰ برابر قرار دهید. شکلی که مشاهده می‌کنید شبیه تصویر شن‌های باد زده بیابان نرم و لطیف است؟ می‌توانید با اعتماد بیشتری از اصل بودن مروارید خود صحبت کنید چرا که مروارید پرورشی زیر ذره بین بیشتر حالت سنگ و کلوخی دارند تا حالت نرم شنی.
سوراخ مروارید اصل
سوراخ مروارید اصل به شکلی است که به دلیل ناهموار بودن و عریض تر بودن خود، به شما اجازه دیدن سمت دیگر خود را به راحتی نمی‌دهد!
وزن مروارید
وزن مروارید طبیعی در مقایسه با مروارید پرورشی سبک‌تر می باشد و همان‌طور که در ابتدا اشاره کردیم مرواریدهای پرورشی بسته به نوع و میزان هسته خود وزن‌های متفاوتی دارند.
ساختار داخلی مروارید
اگر مروارید را به شکل مقطعی برش دهیم، ساختار داخلی مروارید اصل به شکل دایره‌های متحدالمرکز می‌باشد و این حالی است که ساختار مروارید پرورشی بیشتر شبیه لایه‌های افقی یا عمودی متمادی مشاهده می‌شود.
استفاده از اشعه ایکس و ماورا بنفش
یک راه دیگر برای تشخیص مروارید اصل و پرورشی استفاده از اشعه ایکس و پرتو ماورا بنفش است و در این روش مروارید پرورشی در زیر اشعه ایکس به رنگ سبز و با تاباندن ماورا بنفش به رنگ زرد دیده می‌شوند.
